W Jaśle, w południowej części miasta, obok terenu rekreacyjnego przy ul. Kwiatowej, można zobaczyć ciekawe pod względem geologicznym odsłonięciew ścianie przekopu wyrobiska starej, nieczynnej już cegielni. To dobrze wyeksponowane sztuczne odsłonięcie geologiczne znalazło się w grupie 100 najciekawszych obiektów geologicznych, opisanych w Katalogu obiektów geoturystycznych w Polsce, obejmującego wybrane geologiczne stanowiska dokumentacyjne.

Już w połowie XX wieku w czasie prac kartograficznych w Karpatach, zwrócono szczególną uwagę na warstewki wapienne w serii menilitowo-krośnieńskiej. Sugerowano istnienie trzech poziomów „łupków jasielskich”, z których najbardziej charakterystycznym miał być poziom środkowy. Poziom ten odsłaniał się m. in. w cegielni w Sobniowie pod Jasłem. Miejsce to opisał po raz pierwszy Uhlig pod koniec XIX w. Austriacki geolog i paleontolog Viktor Uhlig określał wyróżnione przez siebie skały jako „łupki wapienne” z Jasła, co było dawniej poprawnym określeniem dla łupiącego się płytkowato wapienia.

Skarpa, w obrębie której zostały odsłonięte warstwy skalne ma wysokość 6 m i długość 50 m. W przekopie można zobaczyć profil warstw krośnieńskich dolnych, stanowiące najmłodsze wydzielenie w płaszczowinie śląskiej. Skały te powstały 34 – 23 mln lat temu w oligocenie w procesie sedymentacji, w połączonych basenach karpackich.

Odsłonięcie zbudowane jest z kompleksu piaskowców i łupków, w którym udział łupków wyraźnie wzrasta w górę profilu. Skały barwy jasnopopielatej widoczne w przekopie to piaskowce występujące w ławicach średnich i cienkich. Są to skały twarde z dobrze widocznymi hieroglifami prądowymi, drobnoziarniste, o spoiwie wapnistym, ponadto zawierające duże ilości muskowitu. Obserwować w nich można nie tylko laminację poziomą, lecz także warstwowania konwolutne, tj. wewnątrzławicowe zaburzenia układu lamin. Pomiędzy piaskowcami ułożone są skały barwy szarej – łupki. W obrębie opisywanego kompleksu występujepoziom wapieni jasielskich o białej barwie, gdzie w ramach prowadzonych badań zostały odkryte liczne odciski ryb. Skamieniałości ryb w seriach dawniej nazywanych „łupkami jasielskimi” świadczą o masowym występowaniu w tej części Karpat ryb batypelagicznych ze śladami organów świetlnych, co pozwala przyjąć, iż skały te są osadem morza głębokiego.

Ze względu na występowanie wapieni jasielskich jest to obiekt o dużych walorach naukowych i dydaktycznych. Stanowisko, mające rangę regionalną, przedstawia tzw. profil stratotypowy wapieni jasielskich, czyli wzorcowy profil geologiczny pozwalający na porównanie różnych profili warstw krośnieńskich. Opisana odkrywka daje możliwość obserwacji różnych struktur sedymentacyjnych, powstałych w morskim środowisku związanych z prądami zawiesinowymi.

Geoturystyka jest działem turystyki, bazującej na poznawaniu obiektów i procesów geologicznych. Duże zainteresowanie walorami skał i minerałów przyczynia się do rosnącej popularności tej formy turystyki. Pozwala udzielić turystom i miłośnikom niepowtarzalnych form przyrody nieożywionej odpowiedzi – kiedy, jak i dlaczego one powstały. Dlatego też geostanowiska są ważnym dziedzictwem geologicznym, nie tylko z punktu widzenia nauki, historii i kultury, lecz także związanym z problematyką ochrony georóżnorodności.

Źródło:
Haczewski G., 1989, Poziomy wapieni kokkolitowych w serii menilitowo-krośnieńskiej – rozróżnianie, korelacja i geneza, [w:] Annales Societatis Geologorum Poloniae, vol. 59

Jerzmańska A., 1960, Ichtiofauna łupków jasielskich z Sobniowa, [w:] Acta Palaeontologica Polonica, vol. V, No 4

Kopciowski R., 2010, Warstwy krośnieńskie w przekopie cegielni w Jaśle. Karta Dokumentacyjna Geostanowiska http://geostanowiska.pgi.gov.pl/gsapp/ObjectDetails.aspx?id=579

Słomka T. i in., 2006, Wapienie jasielskie w przekopie w Jaśle, [w:] Katalog obiektów geoturystycznych w Polsce, AGH Kraków